Het eerste bier wat ooit gedronken is, zal wel op de volgende manier ontstaan zijn (zo'n 8000 jaar vóór Christus).
Een pannetje met gerstekorrels of misschien al een brood gebakken van gerst stond buiten toen het ging regenen. Pas na een paar dagen werd het pannetje teruggevonden. Iemand dronk van de vloeistof en vond het wat zuur, maar toch ook wel lekker. Dit was dan de eerste bierdrinker. Zelf brouwen van Lambiek enz.
Op de gerstekorrels, maar ook in de omringende lucht komen allerlei gisten en bacteriën voor. De gerstekorrels zullen het regenwater hebben opgenomen, zijn gaan kiemen en zetten daarbij een deel van het zetmeel in de korrel om tot suiker(s). Of het brood (voor een groot deel bestaand uit zetmeel) weekte in het water. In beide gevallen kunnen gisten en bacteriën de zetmeel en de suiker (gedeeltelijk) hebben vergist. Daarbij zullen allerlei stoffen gevormd zijn, waaronder zuren en wat alcohol.
Tegenwoordig worden er nog Lambiekbieren en afgeleide bieren gebrouwen in (voornamelijk) België. Op het WWW vond ik onderstaand (goede) verhaal in het Engels. Ik heb het voor 't gemak maar vertaald.
Dit Belgische type bier heeft een lange traditie, maar dreigt heden ten dage te verdwijnen. Om dit bier te promoten is deze pagina gemaakt.
Geschiedenis
De oorsprong van het Lambiek type kan tot ca. 400 jaar teruggevonden worden en het bier is sindsdien weinig veranderd. Het eerste geschreven recept dateert van 1516 en in 1559 wordt dit al een "oud" recept genoemd.
In feite kan de oorsprong van Lambiek al gezocht worden in het oude Mesopotamië en werd het gebrouwen door de Sumeriers, ca. 5500 voor Christus. Het werd Sikaru genoemd, het eerste bier van de dag en werd gebrouwen met 60 % mout en 40 % ongemoute tarwe. Vergist door spontane vergisting en op smaak gebracht met kruiden zoals anijs en kaneel.
Hoewel het niet mogelijk is de naam "Lambic" ("lambiek" in het Vlaams / Nederlands), is het hoogst waarschijnlijk een verbastering van Lembeek (Vlaams) of Lembecq (Frans), een dorp met een geschiedenis wat betreft brouwen van Lambiek. Een andere mogelijkheid is de relatie met "aLambiek" of met "lambere" (Latijn).
Het brouwen van Lambiek
De merkwaardigheden bij dit type zijn talrijk. Zoals zijn voorloper uit Mesopotamië, bestaat het wort uit 30-40 % ongemoute tarwe. Er wordt oude hop gebruikt, om het hopkarakter te beperken. Deze oude hop heeft zijn bitterend vermogen verloren, maar de antibacteriële werking is nog aanwezig. De manier van brouwen is de troebele maisch-methode, in het Vlaams "slijmmethode", met als eigenaardigheid dat de brouwer bewust een wort wil hebben met veel dextrinen, die daardoor geschikt is voor een lange vergisting door verschillende microorganismen, waardoor de typische Lambiekgeur en -smaak ontstaat.
De meest opvallende verschillen tussen het brouwen van een een "gewoon" bier en een Lambiek zijn:
- Bij de vergisting van wort tot Lambiek wordt geen gist toegevoegd, maar het wort wordt blootgesteld aan de buitenlucht. De meeste Lambiekbrouwerijen staan in de "Zennevallei", vlak bij Brussel. Het resultaat is dat wilde gisten zoals Brettanomyces bruxellensis en Brettanomyces Lambiekus, maar ook bacteriën, die in de lucht in de omgeving van Brussel voorkomen, in het wort terecht komen en de "spontane" vergisting veroorzaken.
-er wordt meer dan 30 % ongemoute tarwe gebruikt, in tegenstelling tot andere bieren waar, als ongemout gebruikt wordt, dit meestal maïs of rijst is.
- de Lambiek brouwer gebruikt drie jaar oude hopbellen. Hij wil geen bitterheid uit de hop, maar alleen de antibacteriëel werkzame stoffen.
Wettelijk moet minstens 30 % ongemoute tarwe en 70 % mout (1/3 winter; 2/3 zomergerst) gebruikt worden en moet het stamwort een sterkte hebben van 11-12 graden Plato. De zuurheid van de Lambiek moet minstens gelijk zijn aan 30 milli-equivalenten NaOH en de vluchtige zuren minimaal 2 milli- equivalenten NaOH. Het spontane toetreden van gisten en bacteriën in het open koelschip is ook een vereiste om Lambiek te maken.
Dankzij de spontane vergisting is Lambiek een seizoensbier, dat alleen in de winterperiode gebrouwen kan worden (Oktober-Mei). Zomers komen er te veel ongewenste bacteriën in de lucht voor, die het wort kunnen infecteren en een negatief effekt hebben op de vergisting.
De oorspronkelijke brouwmethode van Lambiek gaat als volgt (de exakte methode kan verschillen per brouwerij):
maischkuip
1. Er wordt een beslag gemaakt (zie plaatje) van water, mout en tenminste 30 % tarwe bij 45 graden Celsius. Bij deze temperatuur komen uit de mout de eerste oplosbare stoffen vrij, waaronder de meest belangrijke: zetmeel.
2. Bij de tweede stap wordt opgewarmd naar 52 graden Celsius. Hier worden eiwitten afgebroken door protease enzymen. De witte troebele vloeistof wordt "de melk" of "het slijm" genoemd.
3. Door het verwarmen van de maisch naar 65-75 graden C, wordt door enzymen de zetmeel omgezet naar suikers.
4. Na filtratie blijft er een oplossing over die suikers, eiwitten en mineralen bevat, die "het wort" wordt genoemd. Tijdens het koken worden dan nog verouderde hopbellen toegevoegd (600 g/l). Het koken duurt wel 4 uur. Voor andere bieren is dit gewoonlijk 60-90 minuten.
5. Daarna gaat het wort naar de "koelbak" of koelschip (Vlaams) of "bac refroidissoir" (Frans), een open, ondiepe bak van koper of ijzer die in een ruimte staat die goed geventileerd kan worden. Het koelen gebeurt 's nachts.
koelschip
Tijdens het koelen vind het "ingisten" plaats: wilde gisten en bacteriën komen in het wort terecht, alles bij elkaar wel zo'n 86 microorganismen, die in de lucht rond Brussel voorkomen. Het resultaat is de zogenoemde spontane vergisting en dit is het geheim van Lambiek en uniek in de (bier)wereld.
vatenopslag in kelder
6. De volgende dag, wordt het wort in eiken of kastanje houten vaten gepompt, "tonnen" (Vlaams) of "tonneaux" (Frans, 250 liters) "pijpen" of "pipes"(650 liter) of "foeders" of "foudres" (3000 liter) waarin de vergisting plaatsvind. De reeds aanwezige microflora in deze vaten draagt bij aan de speciale geur en smaak van de Lambiek. De brouwers gebruiken oude vaten omdat daarin de looistoffen al verdwenen zijn, die anders de smaak van de Lambiek negatief zouden beïnvloeden. Deze oude vaten komen vaak uit de Port of Sherry streken. De ontwikkeling tot Lambiek gaat langzamer in de grote vaten, maar dit schijnt beter te zijn. Tegenwoordig gebruiken de brouwers ook stalen vaten voor Lambiek, waarin dan houtsnippers worden gedaan.
gist die uit de vaten komt
Na een paar dagen, afhankelijk van het weer, begint de gisting. Een wit schuim komt uit het gat in de bovenkant van het vat tevoorschijn. Later wordt het schuim bruin en vormt een natuurlijke afsluiting, die het bier beschermt tegen invloeden van buiten, zoals ongewenste bacteriën en zuurstof, terwijl het gevormde CO2 (koolzuurgas) wel kan ontsnappen.
De hoofdgisting gaat over in de tweede vergisting en een aantal verdere vergistingen (ieder met zijn eigen micro-organismen) en tenslotte vindt de rijping tot Lambiek plaats, die wel twee jaar kan duren. Tijdens deze periode zijn de vaten bedekt met stof en spinnewebben.
De bereiding van Lambiek vindt in de periode midden-Oktober tot Mei, waarna de wilde gisten tijdens de zomer hun werk doen.
Micro-organismen die betrokken zijn bij de spontane vergisting tot Lambiek
Alleen maar de wilde gisten die in het wort terechtkomen en de gisting veroorzaken, zorgen bij Lambiek voor de unieke (en soms onvoorspelbare) smaak, die met biergist niet bereikt wordt.
De spontane gisting met enterobacteriën en Brettanomyces spp., samen met wel 86 verschillende micro-organismen, gevolgd door een rijping in oude eiken vaten zorgt voor de unieke geur en smaak van dit bier.
De vergisting
Drie tot zeven dagen nadat het wort is gekoeld, begint de eerste gisting met Kloeckera apiculata gist samen met wort enterobacteriën, die o.a. veel azijnzuur produceren (zure vergisting). De enterobacteriën gaan maar een maand door omdat de pH zo laag wordt en er alcohol gevormd wordt.
Na twee tot drie weken nemen de gisten van de Saccharomyces familie, zoals S. cerevisiae, S. bayanus, S. globosus, S. dairensis en S. uvarum, het over en kompleteren de hoofdgisting of alcoholische vergisting in drie tot vier maanden.
Hierna vindt een sterke bacteriële aktiviteit plaats met stammen van melkzuurbacteriën Pediococcus, voornamelijk P. damnosus en Lactobacillus, gedurende 3 tot 4 maanden. Pediococcus damnosus en Pediococcus cerevisiae zijn verantwoordelijk voor de soms sterke melkzuurheid in Lambiek. De vorming van melkzuur door deze bacteriën, veroorzaakt een sterke pH daling. In dit stadium van de vergisting is de Lambiek vaak stroperig of olie-achtig. Dit verschijnsel wordt veroorzaakt door de vorming van slijm uit glucose of maltose door P. damnosus. Van dit moment zegt men dat de Lambiek "ziek" is. Dit slijm, dat bestaat uit koolhydraten, aminozuren en eiwitten, wordt later afgebroken door Brettanomyces spp.
Na vijf tot acht maanden, verschijnen vormen van Brettanomyces in het bier. Ze breken het rest-extrakt af en zijn voor een groot deel verantwoordelijk voor de unieke smaak van Lambiek.
Twee van de Brettanomyces gisten die in Lambiek voorkomen zijn Brettanomyces lambicus en Brettanomyces bruxellensis. Ze zijn in staat om dextrinen te vergisten, waartoe Saccharomyces gisten niet in staat zijn. Er zijn meer verschillen tussen Saccharomyces en Brettanomyces, die bijdragen tot het karakter van Lambiekbieren.
Brettanomyces lambicus geeft een belangrijke bijdrage aan het smaakprofiel van Lambiek bieren in de vorm van tetrahydropyridines, die doen denken aan een "paardedeken" en "oud leer". Brettanomyces bruxellensis produceert een vreemd "paardachtig" aroma en smaak**. De Brettanomyces spp. produceert erg weinig koolzuurgas, in tegenstelling tot S. cerevisiae.
Brettanomyces draagt bij aan het karakter van Lambiek tijdens de tweede vergisting, door de vorming van stoffen zoals ethyllactaat en ethylacetaat (esters), als gevolg van een grote esterase activiteit. Brettanomyces lambicus is een langzaam groeiende gist, die wekenlang doorgist en specifieke stoffen vormt.
Brettanomyces lambicus komt veel voor in de streek rond Brussel, in tegenstelling tot Brettanomyces bruxellensis die in de stad Brussel zelf voorkomt.
Andere gisten die ook aangetroffen zijn in Lambiek zijn van de geslachten Candida, Hansenula en Pichia. Ze dragen bij aan het fruitige karakter van Lambiek.
Het duurt zo'n twee tot drie jaar voordat het totale proces klaar is om een gerijpte Lambiek te maken. Het proeven van Lambiek in de verschillende stadia is een interessante ervaring, omdat de smaak tijdens het proces sterk verandert.
Door oude en jonge Lambiek te mengen ontstaat Geuze, waarbij de tweede vergisting in de fles plaatsvind.
Het is belangrijk om in gedachten te houden dat al de microorganismen, om een goede Lambiek te maken, in een specifieke volgorde werken. Elk microroganisme is afhankelijk van de produkten die hun voorgangers gemaakt hebben, om de unieke smaak van Lambiek te krijgen.
De geografische ligging van de Lambiek brouwerijen
Door de beperkte omgeving waarin bovengenoemde micro-organismen voorkomen, kunnen de traditionele Lambiek bieren alleen maar in een klein gebied in België, rond de hoofdstad Brussel, in de Zennevallei gebrouwen worden. De Zennevallei is gevormd door het riviertje de Zenne, die door de streek loopt die "Pajottenland" wordt genoemd in het Zuid-Westen van de provincie Vlaams-Brabant.
Traditioneel, wordt Lambiek gebrouwen op minder dan 15 km van Brussel. Tegenwoordig is de produktie vooral ten Westen van Brussel en in het "Pajottenland".
Er zijn ook een paar brouwerijen buiten het Pajottenland, die bieren met spontane gisting maken, in West-Vlaanderen. Deze bieren worden echter niet tot de echte Lambieks gerekend. Alleen als microorganismen uit de traditionele streek worden gebruikt, wordt echte Lambiek verkregen.
Wetgeving
Een koninklijk besluit van 20 Mei 1965 gaat over de naam van bieren (gepubliseerd in het Belgisch Staatsblad / Moniteur Belge in Juni 1965, pp. 7219-7220) en beperkt het gebruik van de namen van Lambic (Frans), lambiek (Vlaams), gueuze (Frans), geuze (Vlaams), gueuze Lambic (Frans), geuze lambiek (Vlaams), tot bieren van spontane gisting. Er moet tenminste 30 % tarwe gebruikt zijn en het stamwortgehalte moet minstens 5 graden zijn.
In een koninklijk besluit van 17 Juli 1973 dat over de namen van bier gaat (gepubliseerd in het Belgisch Staatsblad / Moniteur Belge op 18 April 1974, p. 9940) wordt de naam beperkt tot bieren waarbij de microorganismen afkomstig zijn uit de lucht, na koelen van het wort in een open koeler.
In een koninklijk besluit van 29 March 1974 betreffende bier (gepubliseerd in het Belgisch Staatsblad / Moniteur Belge op 4 September 1973, pp. 5490-5493) wordt in artikel 1.2.a een nog nauwkeuriger omschrijving gegeven: de bieren moeten van spontane gisting zijn, een stamwort hebben van minimaal 11 graden Plato en een zuurgraad van (min. 30 milli-equivalenten NaOH en een hoeveelheid vluchtige zuren van minimaal 2 milli-equivalenten NaOH). Ten minste 30 % van de storting moet tarwe zijn. In dit koninklijk besluit zijn de Vlaamse namen veranderd in de Franse spelling in artikel 4.1.b.
Het koninklijk besluit van 31 March 1993 over bier (gepubliseerd in het Belgisch Staatsblad / Moniteur Belge op 4 June 1993, pp. 13507-13509) vervangt de koninklijke besluiten van 1965, 1973 and 1974. Voor de bieren van spontane gisting gelden de zelfde regels als in het koninklijk besluit van 1974, maar nu hoeft niet al het bier van spontane gisting afkomstig te zijn.
Een beschikking van de European Community van 21 January 1997 betreffende de wetgeving (EEC) No. 2082/92 gaat over uitspraken betreffende het specifieke karakter van landbouwprodukten en levensmiddelen ( GREEN EUROPE. No. 1. 1996. Office for Official Publications of the EC. Luxembourg. 45 p. Tabl. Graph. Ann. Free. ). Deze Europese wetgeving definieert de nieuwe regels voor lambiek bieren, die het traditionele produkt beter beschermen. Een traditioneel geproduceerde Geuze zal nu "Oude" Geuze heten.
Hier volgende namen van de traditionele produkten, zoals ze gebruikt gaan worden zodra de nieuwe wet landelijk geldt:
Voor Geuze zal het worden:
vieille gueuze, vieille gueuze Lambic, en vieux Lambic (Frans), Oude Geuze, Oude Kriek Geuze-Lambiek en Oude Lambiek (Vlaams).
Voor fruit-bieren afgeleid van Lambiek:
vieille kriek, vieille kriek Lambic, vieille framboise Lambic en vieux fruit Lambic (Frans), Oude Kriek, Oude Krieklambiek, Oude Frambozenlambiek en Oude Fruitlambiek (Vlaams).
Voor Faro, is de naam in 't Frans en Nederlands /Vlaams hetzelfde.
De bieren die geen "vieille" of "Oude" in hun naam hebben zullen bij de meer commerciële massa produkten behoren.
Lambic - Lambiek
Lambic (Frans) of Lambiek (Vlaams) is een erg oud type bier, onvermengde Lambiek heeft een rijke smaak, totaal verschillend van de andere hedendaagse bieren. Heden ten dage is Lambiek van het vat nauwelijks meer te vinden. Maar in een paar café's in en rond Brussel kun je nog het sherry-achtige bier proeven. Het heeft geen koolzuurgas en is nogal zuur.
Jonge Lambieks ("platte", "joenk", "vos") zijn droog, zuur, troebel en smaken naar cider. Oudere Lambieks zijn meer gerijpt en zuurder. Soms wordt Lambiek zo verkocht, maar van de meeste Lambiek wordt Geuze gemaakt.
O.s.g..: 1.040 - 1.056; Alcohol: 4 - 6%; IBU's: 3 - 22; SRM: 4 - 13.
Geuze - Gueuze
Geuze wordt gemaakt van 100% Lambiek bieren en ondergaat de tweede gisting in de fles. Geuze werd bedacht in 19e eeuw in Lembeek. Het mengen van oude en jonge zuivere Lambiek is de traditionele manier om Geuze te maken. De kunst om een goede Geuze te maken, zit in de keuze van de juiste hoeveelheden oude en jonge Lambiek. De juiste verhouding jong/oud hangt af van de rijpingsgraad (eind vergistingsgraad) van beide.
Als het mengsel gebotteld is, vind de tweede gsiting plaats (Methode Champenoise), en ontstaat de unieke smaak. Na 6 maanden heeft de Geuze een gouden kleur gekregen en een cider wijnachtige smaak; lijkend, misschien, op droge vermouth met een meer komplexe en natuurlijke smaak.
Geuzes zijn vaak wat zoeter dan Lambieks, en zijn altijd meer parelend, waardoor ze wel de "Champagnes" van de bierwereld worden genoemd. De juiste smaak en de koolzuur worden veroorzaakt door de gisting in de fles, die voor een goede Geuze minstens een jaar duurt. De smaak van Geuze gaat van zuur, via zurig-bitterig naar bitterig. Een traditionele ongezoete Geuze bevat slechts 0.2 % suiker bevattende stoffen. Een oude traditioneleongezoete Geuze is daarom ook geschikt voor diabetici door het lage suikergehalte. Geuze is goudkleurig tot licht amber.
Geuze wordt ook nog gemaakt door de zogenaamde "geuzestekers". Deze mensen kopen lambiek bij een lambiekbrouwerij en gaan deze dan mengen tot Geuze.
Geuze is het traditionele bier bij karbonade, zowel als bij vis of andere zilte maaltijden. Het smaakt ook heerlijk bij roomsaus.
Behalve de traditionele ongezoete Geuze, is er ook een meer commerciële Geuze te koop. Deze is gepasteuriseerd en smaakt zoetig.
O.s.g.: 1.040 - 1.056; Alcohol: 4 - 6%; IBU's: 3 - 23; SRM: 4 - 13.
Faro
Tegenwoordig wordt Faro gemaakt van met spontane gisting gemaakte Lambiek (met een laag stamwortgehalte) waaraan gebrande suiker of kandijsuiker is toegevoegd, zodat het zuur-zoetig smaakt. Faro heeft een laag alcoholgehalte.
De traditionele Faro werd gemaakt door mengen van Lambieks met hoog en laag stamwortgehalte. In het glas werd dan een klontje suiker gedaan om de Faro zoeter te maken. Dit bier is waarschijnlijk te zien op het schilderij van Breughel de Oude met het Vlaamse dorpsleven.
O.s.g.: 1.040 - 1.056; Alcohol: 4 - 6%; IBU's: 3 - 22; SRM: 4 - 13.
Mars beer
Mars bier werd gemaakt van de nawort, met een laag s.g. en werd voor thuisgebruik gemaakt. Heden ten dage is het niet meer commercieel verkrijgbaar.
Fruitbier
Bij Lambieks in het vat worden soms kersen, frambozen of ander fruit toegevoegd om een fruitbier te maken. Een fruitbier kan gemaakt worden met lage-, spontane- of bovengisting. Het enige verschil is het toevoegen van fruit of de goedkope essences, sappen of stropen. Zo wordt Vlaams Bruin "kriek" bier of geuze "kriek" bier met kersen gemaakt. Behalve de traditionele kersen of frambozen bieren, worden de andere fruitbieren allemaal gemaakt op basis van essences, sappen of stropen, zonder echt fruit.
Kriek: oranje tot dieprode kleur, combineert het karakter van een geuze met vers fruit en het aroma van de pitten en nog wat zoetheid, het heeft de heerlijke smaak van bruisende kersen-champagne.
Oorspronkelijk werd deze zoet-zure drank gemaakt door verse zwarte kersen toe te voegen aan een vat Lambiek van 6 maanden oud. Het toevoegen van fruit veroorzaakt een nieuwe gisting in de eikenhouten vaten. Na opnieuw 8 tot 12 maanden, blijven alleen de schillen en de pitten over en kan de Kriek-Lambiek gefilterd worden en gebotteld.
O.s.g.: 1.040 - 1.072; Alcohol: 4 - 7%; IBU's: 3 - 22; SRM: rood.
toevoegen van krieken (kersen) of frambozen aan gistende Lambiek
Framboise: robijnrood met een sterke frambozengeur. Het combineert goed met een chocolade cake.
O.s.g.: 1.040 - 1.072; Alcohol: 4 - 7%; IBU's: 3 - 22; SRM: rood.
Perzik: gemaakt met perzikken. Lekker bij flensjes gevuld met ijs.
O.s.g.: 1.040 - 1.072; Alcohol: 4 - 7%; IBU's: 3 - 22; SRM: 4 - 15.
Cassis: gemaakt met zwarte bessen. Erg geurig en volle smaak.
O.s.g.: 1.040 - 1.072; Alcohol: 4 - 7%; IBU's: 3 - 22; SRM: 4 - 15.
Muscaat: gemaakt met druiven, paarsgekleurd, wijnachtig. O.s.g.= oorspronkelijk soortelijk gewicht ofwel s.g. van de stamwortIBU= International Bittering Units ofwel EBU uitgedrukt in mg alfazuur per liter SRM=Standard Reference Method, een (Amerikaanse) kleurbepaling met een spectrofotometer.
Disclaimer
Deze webpagina is zuiver bedoeld om kennis omtrent dit biertype te verspreiden en heeft geen commercieel doel.
De foto's op deze pagina werden ter beschikking gesteld door de brouwerij Vandervelden en door Jean-Pierre van Roy van de Cantillon brouwerij (en Geuze museum).
Informatie via de BKG (BierKeurmeestersGilde).
Wat de liefhebber vandaag echte, traditionele of ambachtelijke geuze noemt zal voortaan 'oude geuze' noemen. Het adjectief 'oud' verwijst hier naar de wijze van bereiding, naar analogie van de jenever. Opdat een geuze 'oude geuze' mag genoemd worden, moeten de volgende eisen voldaan zijn:
Het bier ontstaat door een menging van lambiekbieren met een gewogen gemiddelde leeftijd van ten minste één jaar en waaraan het oudste gedurende ten minste drie jaar in houten fusten heeft gerijpt. Het mengsel ondergaat een nagisting in de fles en moet na 6 maanden rijping voldoen aan een aantal technische eisen in verband met het gehalte aan iso-amylacetaat en ethyl-acetaat, het gehalte aan vluchtige zuren en totaal zuurgehalte. De gefilterde, gepasteuriseerde en zoete lambiek-bieren mogen de eretitel 'oude geuze' niet dragen. Zij heten voortaan gewoon 'geuze'. De eisen die aan dit bier gesteld worden zijn dan ook minder streng. Zo vervalt de eis dat de gewogen gemiddelde leeftijd van de lambiekbieren die gemengd worden ten minste één jaar moet zijn. Ook de nagisting in de fles is niet vereist, noch de eisen over gehalte aan iso-amylacetaat en ethylacetaat, het gehalte aan vluchtige zuren en totaal zuurgehalte.
* Tijdens mijn bezoek aan de Cantillon brouwerij in Brussel werd met een glimlach verteld dat men graag nog meer spinnen zou willen hebben. De bezoekers werden dan ook gevraagd om spinnen thuis te vangen en deze dan per post op te sturen. Met het verzoek om ze goed in te pakken in verband met het stempelen van de post!
** Er wordt wel beweerd dat "een goede Geuze moet stinken".
Belle-Vue Frank Boon De Cam Cantillon De Keersmaeker Girardin
Hanssens Lindemans Moriau Timmermans De Troch Vander Linden
Vandervelden Belle-Vue
De oorsprong gaat terug tot 1913; het jaar waarin Philémon Vanden Stock te Brussel startte als "coupeur" die de lambieks versnijdt. Ongetwijfeld had de man er geen vermoeden van dat door de aankoop in 1927 van het café-brasserie Belle-Vue een benaming werd overgenomen die vijfentwintig jaar later een begrip zou worden voor de geuze.
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt Philémon Vanden Stock door de bezetters opgepakt en naar een concentratiekamp gevoerd, waarvan hij niet meer zou terugkeren.
Nauwelijks 29 jaar oud, stond zoon Constant aan het hoofd van een bedrijf dat 3 werknemers telde. Een jaar later was dit aantal verdrievoudigd. Goed doordachte investeringen en overnames van andere geuzebrouwerijen vormden een wissel op de toekomst. Zo werd in 1952 lambiekbrouwerij De Coster te Groot- Bijgaarden overgenomen en nadien Timmermans te Sint-Pieters-Leeuw. Later volgden nog de Brasseries Unies (oorspronkelijk Brouwerij De Boeck-Goossens die reeds zeven brouwerijen had opgeslorpt waaronder Winderickx, Toussaint en Van de Kerckhove), De Keersrnaeker te Wolvertem, Vanderperre te Schaarbeek, Emiel De Coster te Brussel, La Bécasse te Anderlecht en De Neve te Schepdaal.
Ondertussen werd de maatschappelijke benaming gewijzigd van PVBA Ets Vanden Stock in Brouwerij Belle-Vue (1949).
De merknaam Belle-Vue werd bekend tot in de verste uithoeken van het land en zelfs over de landsgrenzen heen. Opmerkelijk is, dat toen veel grote brouwerijen sneuvelden, Vanden Stock zich tot op het niveau van de grootsten opwerkte en dit zelf financierde.
In juli 1991 trok Constant Vanden Stock zich terug uit zijn onderneming en werd Belle-Vue een filiaal van Interbrew die met deze overname zijn assortiment "speciale bieren" vervolledigde.
-
- Lambiek,
- Kriekenlambiek,
- Selection Lambique Geuze,
- De Neve Geuze,
- Jack-Op
Cantillon
Rond de eeuwwisseling vestigde Paul Cantillon, afkomstig uit Lembeek, zich als biersteker in een steenoud pakhuis aan de Gheudestraat.
De twee opgroeiende zonen van Paul Cantillon - Marcel en Robert - bleven niet bij de pakken neerzitten. Zij konden hun vader overtuigen zelf lambiek te brouwen. Oud materiaal, afkomstig van een brouwerij te Ouffet die haar activiteiten stopte, werd aangekocht en reeds in november 1937 werd het eerste wort in de koelbak door spontane gisting in lambiek veranderd. Sedert die dag is in de Gheudestraat de tijd blijven stilstaan want vandaag, meer dan een halve eeuw later, wordt er nog steeds volgens de oude traditie gebrouwen.
Het was vooral Marcel Cantillon die het bedrijf met succes leidde. In de jaren vijftig haalde de productie zelfs ongewone records.
Het succes van de Pilsbieren en de opkomst van de "industriële geuze" waren er de oorzaak van dat deze opgang werd gestuit. De verkoop van lambiek vertoonde zelfs een daling. Het is inderdaad een feit dat in die jaren het verschijnsel van smaakverandering zijn intrede deed. Er werd meer en meer geuze gedronken met een scheut grenadine of een klontje suiker. Zoet werd de nieuwe trend.
Ontmoedigd door het minder traditionele brouwproces en het oneerlijk gebruik van de naam geuze-lambiek voor "industriële geuze" nam Marcel Cantilion in 1968 de moeilijke beslissing zijn lambiekbrouwerij te verkopen.
En toen kwam voor hem de verrassing. Zijn schoonzoon, Jean-Pierre Van Roy, een afgestudeerd leraar, en zijn dochter Claude meldden zich als kandidaat-overnemers. Jean-Pierre Van Roy nam de handschoen op en overtuigde zijn schoonvader zijn bedrijf weer rendabel te maken. Maar dan op zijn manier. Hij zou de aloude brouwtraditie hardnekkig voorzetten en mettertijd de Gheudestraat omtoveren tot een levend geuzemuseum. Hij zou de brouwerij openstellen voor het publiek en groepsbezoeken organiseren, hij zou laten zien hoe de eikehouten vaten gereinigd worden, hoe het wort met hop wordt vermengd en gekookt en hoe het in open lucht wordt afgekoeld.
Verder zou hij tentoonstellingen en conferenties inrichten en de ambachtelijk gebrouwen geuze als uniek Brussels product in binnen- en buitenland promoveren en tenslotte zou hij ijveren voor een "appellation contrólée", een wettelijke bescherming niet alleen voor wat betreft de bereiding maar ook voor de geografische omschrijving.
Inmiddels draait het Museum van de Geuze op volle toeren en voor Jean-Pierre Van Roy zou het de kroon op zijn werk zijn als de Gheudestraat in Geuzestraat veranderd zou worden.
-
- Lambiek
- Kriekenlambiek
- Geuze
- Kriek
- Rosé de Gambrinus Framboos
- Faro
- Vigneronne (muskaatdruiven op lambiek)
- Sint-Lamvinus (rode druiven op lambiek)
- Bruoesella
- Iris (spontane gisting met mout)
Frank Boon
De jongste lambiekbrouwerij in het Pajottenland draagt de naam van Frank Boon die, als zoon van een bankdirecteur in de brouwerswereld, een goede faam opbouwde en snel carrière maakte.
Zijn succesverhaal begint in 1975. Fank Boon was 22 toen hij te Halle in een voormalige suikerfabriek startte als geuzesteker. In 1978 verhuisde hij naar Lembeek en vestigde zich in de brouwerij De Vits om in 1986 aan de Fonteinstraat een pand van 1,3 ha te betrekken. Het is in dit complex dat Frank Boon een brouwzaal inrichtte, een bottelarij installeerde en vele tientallen vaten lambiek stapelde. Op 6 september 1990 werd een eerste eigen brouwsel van 40 hectoliter lambiek feestelijk gevierd. Het succes bleef niet uit en zowel met zijn Geuze, Kriek en Framboos als met zijn Faro - Perte Totale geheten - scoorde Frank Boon hoge cijfers. Zijn Faro is een mengeling van evenveel oude als donkere jonge lambiek aangevuld met kruiden en kandijsuiker.
-
- Lambiek,
- Kriekenlambiek,
- Geuze, Mariage
- Parfait Kriek,
- Frambolse,
- Perte Totale Faro
De Cam
Op zaterdag 7 juni 1997 werd geuzestekerij De Cam te Gooik officieel geopend door het eerste vat aan te slaan om samen met een honderdtal genodigden te proeven van de "lambiek De Cam". Een heuglijke dag voor de liefhebbers van ambachtelijke lambiekbieren : wat enkele jaren geleden, toen de drie geuzestekers samen de OBP-trofee mochten in ontvangst nemen, nog beschouwd werd als een verdwijnend beroep, krijgt nu door De Cam weer een beetje toekomst. Reeds in 1515 wordt "des Heeren Landcamme" voor de eerste maal vermeld in de annalen; in 1705 wordt het landgoed beschreven als een boerderij-brouwerij met een oppervlakte van meer dan 4 ha, waaronder een hoplochting. Toen vijf jaar geleden de gebouwen van De Cam te koop kwamen, aarzelde het gemeentebestuur niet. De Cam werd aangekocht en de verbouwingswerken werden aangevat. Toen in juni '96 De Cam geopend werd, was het tot een ontmoetingscentrum omgetoverd; naast het politiebureau is er nog een volkscafé met een uitgebreide verzameling volksspelen, een uniek museum van Vlaarnse muziekinstrumenten en een karrenverzameling.
In de nieuwe geuzestekerij liggen 23 houten tonnen van elk 1.000 Iiter twee hoog opgestapeld; ze werden in Plzen gemaakt voor de brouwerij Plzensky Prazdroj (Pilsner Urquell) uit honderdjarig eikenhout. Na grondige restauratie door Tjechische kuipers werd het kophout opnieuw groen geverfd; de kleur van Plzen en nu ook van De Cam. Steker Willem Van Herreweghen koopt wort - vooral bij Lindemans en Boon - en laat dit gisten en rijpen in Gooik. Wanneer hij volgens de steker op smaak is, wordt de lambiek afgevuld in 20 liter inox vaten. "Ik doe eigenlijk niets", stelt de kersverse geuzesteker, "ik zorg er alleen voor dat mijn werknemers in optimale omstandigheden kunnen werken." Deze werknemers zijn de micro-organismen, zoals de Brettanomyces lambicus en B. Bruxellensis, die onvermoeid in drie ploegen werken, zeven dagen per week.
Met een Engels pompsysteem, dat in Drie Fonteinen zijn deugdelijkheid reeds bewezen heeft, kan dan getapt worden. Dank zij een fijn zeefje op de kraankop krijgt de nochtans platte lambiek (geen koolzuur) een vrij stevige schuimkraag.
Lambiek De Cam kan behalve dit weekend voorlopig alleen geproefd worden in het gelijknamige volkscafé. Geuze De Cam is er nog niet; zelfs na de eerste botteling in de nabije toekomst zal die nog een tijd op fles moeten hergisten.
- Lambiek,
- Kriekenlambiek
De Keersmaeker
André De Keersmaeker behoort reeds tot de vierde generatie van brouwers die rond 1720 op deze plaats met brouwen begonnen. Een duidelijk bewijs hiervan vinden we terug in een vergeeld doch goed bewaard boek dat vanaf 1720 werd bijgehouden. Naast de boekhouding (in guldens) staan er remedies in tegen allerhande kwalen, zowel voor mens als dier, waaronder een remedie tegen buikpijn van paarden, uiteraard door gebruik van bier. Dit laatste is niet zo vreemd als men bedenkt dat paarden een belangrijke rol speelden in de brouwerij-hoeve. Vroeger was immers de lambiekbrouwer een boer die tevens een brouwerij of stokerij had. Hij dreef ruilhandel met de omliggende kleinere boerderijen.
Als vergoeding voor hun arbeidsprestaties voor de brouwer, mochten de boeren de gereedschappen en ook de paarden van hem gebruiken om hun lapje grond te bewerken. Deze vorin van compensatie bleef in gebruik tot 1945.
De Keersmaeker is de brouwer van de bekende geuze "Mort Subite", genoemd naar het gelijknamige Brusselse café. Aanvankelijk kocht de cafébaas de lambiek bij De Keersmaeker en stelde zijn eigen geuze samen. Nadien werd het café en ook de benaming overgenomen door de brouwerij.
In januari 1989 werd de brouwerij voor 50 % overgenomen door Alken-Maes, die er ondertussen enorm heeft geïnvesteerd. Later op datzelfde jaar werd de lambiekbrouwerij Eylenbosch te Schepdaal overgenomen.
-
- Lambiek,
- Kriekenlambiek,
- Geuze Mort Subite
De Troch
Niets doet vermoeden dat in de statige hoeve met gesloten bouwtrant even buiten de gemeentekom van Wambeek een familietraditie wordt voortgezet. Aan het zware metalen hekwerk dat toegang tot de binnenplaats verleent, hangt een rood plastieken tonnetje. Voor de toevallige voorbijganger kan het een versiering lijken, doch dit heeft wel degelijk een betekenis. Vroeger lieten de inwoners van de gemeente regelmatig hun vaatje lambiek bijvullen bij de dorpsbrouwer. Het houten vaatje van weleer maakte plaats voor het lichtere polyvinyl recipiënt. Als het tonnetje buiten hangt, betekent dit dat er bier beschikbaar is.
In de gezellige rustieke woonkamer, vier treden hoog, prijkt op de schoorsteen een prachtig fresco waarop het brouwproces van de geuze staat afgebeeld.
Een kadastraal plan van 1820 maakt voor de eerste maal melding van een cichoreibranderij-brouwerij-boerderij op naam van Petronella De Troch. Deze Petronella huwde zekere dag met Egidus De Troch, wel met dezelfde achternaam maar niet verwant. Hun opvolgers waren eerst Louis De Troch die huwde met een De Neve en sedert 1936 Louis De Troch, 32 jaar lang burgemeester van Wambeek, wiens zuster Madeleine, huwde met Raymond Raes. Het is de zoon van Raymond Raes, Jos, die vandaag met een onstuitbare geestdrift de lambiekbrouwerij van Wambeek uitbaat. De eigen geheimen en ervaringen van het vak werden steeds weer aan de volgende generatie doorgegeven.
Er wordt gebrouwen van half oktober tot begin mei. Vroeger werd in de zomer het land bewerkt. Dit heeft thans plaatsgemaakt voor de verdeling van andere bieren, waters en limonades, naast de geuze en de kriek.
De Troch brouwt als lid van de Federatie der Geuzebrouwers nog de natuurlijke Geuze De Troch, de Kriek De Troch (met echte krieken) en de Lambiek De Troch.
-
- Lambiek
- Kriekenlambiek
- Geuze
- Chapeau Kriek
Girardin
Ofschoon minder bekend, bezit St.-UIriks-Kapelle een opmerkelijk historisch patrimonium, waaronder het kasteel Nieuwermolen anno 1606; de oude WatermoIen Nieuwermolen die zijn naam gaf aan het vermelde kasteel en de St.-Ulrikskapel.
Als men, komende uit de villawijk an Groot-Bijgaarden, langs de holle weg de Lindenberg oprijdt, bevindt men zich plots in een andere tijdsperiode.
In de uiterst verzorgde brouwerijhoeve in gesloten bouwtrant op de Lindenberg, omringd door weilanden, brouwt Louis Girardin zijn lambiek en geuze. Op de binnenplaats achteraan liggen de lege lambiekvaten, gemerkt met de brouwdatum. Rechts, achter het woonhuis van de brouwer, de vulinstallatie. Men vult de grote kratten met geuze; er wordt voor gezorgd dat de flessen met de krijtstreep naar boven worden gestapeld.
Louis Girardin geniet in het Pajotteland vooral bekendheid als leverancier van de jonge lambiek, bestemd voor de bierstekers van de omstreken, die deze bewaren en versnijden (vermengen met andere brouwsels) om na verloop van tijd een geuze of kriek op tafel te brengen.
Omwille van het steeds kleiner wordende aantal "geuzestekers", is Girardin zich meer en meer gaan toeleggen op een eigen geuze.
Als er nog één lambiekbrouwerij is die haast volledig is afgestemd op haar boerderij dan is dit ongetwijfeld deze van Louis Girardin en van zijn zonen Jean en Paul. Dat dit werkzaam trio nog gelooft in de toekomst van lambiek, geuze en kriek mag blijken uit het feit dat de Girardin's een gloednieuwe brouwzaal hebben ingericht. De koperen ketels schitteren als een diamant in het heuvelachtige landschap van Zuid-West-Brabant.
-
- Lambiek
- Kriekenlambiek
- Girardin Geuze
- Girardin Kriek
- Girardin Franbozen (gefilterd)
- Girardin Faro
Hanssens
Jullie merken allicht dat op deze bladzijde geen afbeeldingen - etiketten of emblemen voorkomen. De reden hiervoor is heel simpel. Hanssens en Moriau zijn allebei geuzestekers, die enkel bier verkopen in flessen zonder etiket.
De stekerij Hanssens be,indt zich in de Vroenenbosstraat te Dworp, op slechts een boogscheut van het centrum. De stekerij is ontstaan rond 1900, en Jean Hanssens is reeds de derde generatie die op deze plaats geuze steekt.
Tijdens Wereldoorlog 1 werden de activiteiten onderbroken. Allicht was er tijdens de oorlog geen lambiek verkijgbaar omdat de Duitse bezetter alle koper, en dus ook brouwketels, aansloeg.
We moeten nog vermelden dat de enige nog resterende geuzestekers, nl. Moriau, Hanssens en 3 Fonteinen (De Belder) in 1993 in zaal Pallieter te Opstal de Nationale Biertrofee veroverden, en dit wegens hun niet aflatende inzet om een zeer zeldzaam geworden bier - de geuze - te vesnijden en te steken.
Tot onze grote vreugde hebben Jean zijn dochter en schoonzoon de zaak overgenomen. De geuze wordt nu door hen gestoken, uiteraard onder het waakzame oog van Jean.
-
- Lambiek,
- Kriekenlambiek,
- Geuze,
- Kriek
Moriau
Ook Moriau is één van de laatste overgebleven stekers. Hier steekt reeds de vierde generatie geuzen Ook deze stekerij dreigt voorgoed verloren te gaan. De hoofdactiviteit is immers langzaam aan overgegaan van bierstekerij naar bieruitzetterij. Wij hopen dat ze nog lang mogen (willen) geuze steken.
-
- Lambiek,
- Geuze,
- Kriek
Lindemans
Zoals de meeste lambiekbrouwerijen in het Pajottenland, groeide de Brouwerij Lindemans uit een boerderij - het "Hof te kwade wegen" - waar in de wintermaanden lambiek werd gebrouwen voor eigen gebruik en voor de boeren in het omliggende. Met min dertig hectaren landerijen en weilanden werd tijdens de lente en de zomer heel wat mansvolk te werk gesteld en oor de Lindemansen was het een serieus probleem deze mesen ook tijdens de wintermaanden nuttig bezig te houden. Het brouwen van lambiek bracht de ideale oplossing.
Links an de typische vierkante Brabantse boerderij aan de Lenniksebaan werd in 1869 de huidige brouwerij opgetrokken. Dat dit gebouw wel degelijk dateert uit dat jaar, kan men vaststellen in de gevel waarin een olijkerd het jaartal 9681 metselde. De vraag mag gesteld worden of de bouwvakker misschien boven zijn theewater was, of was het eerder lambiek ?
Het was een neef van boer Duc Lindemans, Martin Lindemans genaamd, die als opvolger met een grenzeloze werkkracht de brouwerij verder uitbouwde tot een rendabele onderneming. Zijn zoon, Emiel Lindemans, die nauwelijks één jaar na zijn vader oveleed, liet twee zonen na : René en Nestor, huidige zaakvoerders.
René Lindemans was nog maar zeventien toen vader in 1956 stierf, Nestor was er vijftien. Niettegenstaande het vele werk in de brouwerij, gelukte René er toch in aan het Sint-Lievens Instituut te Gent het diploma van Technisch Ingenieur voor Gistingsbedrijven te behalen.
René Lindernans houdt zich aan de ongeschreven regels van het ambachtelijk brouwen. Voor de rijping van lambiek beschikt hij over meer dan duizend pijpen die over bijna heel het voormalige hoevecomplex gestapeld liggen. Er wordt ook weer faro gebrouwen, een volksbier dat in Frankrijk erg gewild wordt.
Dat de brouwerij Lindemans in volle expansie is, wordt bewezen door de nieuwe brouwzaal.
-
- Lambiek,
- Cuvée René Geuze,
- Kriek (gefilterd),
- Faro
Timmermans
Timmermans is een brouwerij van een halve hectare groot, vlakbij de gotische Sint-Pieters-kerk te Itterbeek.
Typisch oor de Zennestreek is dat juist na de eeuwwisseling de plaatselijke geuzebrouwers de naam van een dier kozen als bijkomende benaming van hun familienaam. Oorspronkelijk eigendom van de familie Walravens-Desmet kreeg het Molleken - toen afspanning, mouterij, boerderij en brouwerij - in 1911 de naam "Timmermans" mee. De dochter van Paut Walravens huwde nl. Frans Timmermans uit Zuun. In 1920 werd de afspanning gesloten, nadien gesloopt en op die plaats werd in 1930 het huidige woonhuis opgetrokken.
Germaine, de dochter van Frans Timmernans huwde in 1934 Paul Van Cutsem wiens zonen, Raoul en Jacques, tot 1989 de brouwerij bestuurden. Raoul, de administratieve man, en Jacques, de brouwer hadden zeer vele kwaliteiten maar "investeren" was blijkbaar een woord dat niet in hun omgangstaal paste. Het verwonderde de beroepswereld niet dat in 1989 de Brouwerij Timmermans werd verkocht aan Riva te Wilrijk, een wereldfirma in sigarettenpapier met een diversificatieprogramma. De leiding werd toevertrouwd aan Jack Van Antwerpen die erin gelukte Timmermans een nieuw imago mee te geven, zowel in binnen- als buitenland.
Naast een "Caveau Geuze" - een mengeling van 70 procent oude en 30 procent jonge lambiek - brengt de Brouwerij Timmermans faro en een reeks fruitbieren op de markt vervaadigd op basis van lambiek, zowel op vat als op fles van 25 cl. Verder commercialiseren zij een witbier en een bier an hoge gisting, beide op basis van lambiek.
Enkele jaren geleden werd de Brouwerij Timmermans nogmaals overgenomen, ditmaal door John Martin.
-
- Lambiek,
- Kriekenlambiek,
- Caveau Geuze, Kriek,
- Witte Lambiek,
- Bourgogne de Flandres
Vander Linden
Halle was van oudsheer bekend aIs bedevaartplaats van O.L. Vrouw Van Halle. De miraculeuze Zwarte Lieve Vrouw, een madonnabeeld van ca. 1200, en werd in de 16de eeuw naar Spaanse mode aangekleed. Deze madonna zou in 1580 de stad beschermd hebben tegen de aanvallen van de calvinistische benden onder de leiding van Oliver van den Tympel. In haar schoot zou ze de 32 kanonskogels, hebben opgevangen die werden afgevuurd. Wan of niet waar, de kanonskogels zijn te bezichtigen in de kerk.
Van de vier brouwerijen die hier voor de oorlog nog zorgden voor een ruim debiet, bleef Vander Linden uiteindelijk over. De brouwerij, gelegen in de Berendriesstraat, werd opgericht in 1895 onder de naam Ghyssels Gebroeders. Tijdens de oorlogsjaaren 14-18 werden de koperen ketels door de bezetters opgeëist en het bleef stil in de brouwerij tot 1930; het jaar waarin Vanderv Vander Linden de zaak overnam.
Niet zonder succes overigens, want met de productie Va het Duivels bier werd midden in de roos geschoten. Omer Vander Linden vetelt hierover dat een Waal in een herberg zich zodanig aan het bier had tegoed gedaan dat hij et een stuk in zijn kraag uitriep : "C'est une bière de diable".
Het vehaal verspreidde zich onder de plaatselijke bevolking en iedeeen wou het effect van deze "special" van Vander Linden proefondervindelijk vaststellen.
Tegenwoordig haalt de brouwerij een productie van omgeveer 1.000 hectoliter.
De geuze Vieux Foudre is ongetwijfeld het andere paradepaardje van de&127; brouwerij, de benaming duidt op de grote houten vaten van 5.000 liter (foeders) waarin de lambiek gedurende jaren moet rijpen.
-
- Lambiek,
- Kriekenlambiek,
- Vieux Foudre Geuze,
- Vieux Foudre Kriek,
- Framboos (gefilterd),
- Duivelsbier (oud),
- Duivelsbier (jong)
Vandervelden
Een heel eind van het cetrum en het kasteel van Beersel bevindt zich aan de Laarheidestraat 230 brouwerij Vandervelden. De kriek "Oud Beersel anno 1882" kan voor de leek rinzig smaken, voor de liefiebber is het één der vele variëteiten met karakter.
Henri Vandervelden is in rechte lijn de derde generatie geuzebrouwers uit Beersel. De brouwerij dateert van 1882. Henri Vandervelden betitelt zijn bedrijf als een "one man brewery" ; hij beschouwt zichzelf als een vorser. Alle aandacht wordt besteed aan het brouwen en de lambiek-geuze en kriek moet de klant zelf afhalen.
Sedert 1974 is een klein museum ingericht. De brouwerij staat open voor het publiek van Pasen tot eind november (behoudens de twee laatste weken van augustus), alsmede op zon- en feestdagen. Henri Vandervelden treedt zelf op als gids, tijdens een bezoek dat U voert Iangs oude pijpen, eigenaardige spoelinstallaties voor vaten, roerstokken e.d.
Hij levert hiermee ontegensprekelijk het bewijs dat een bedrijf waar nog op ambachtelijke wijze wordt gebrouwen, een levend museum is.
Henri Vandervelden heeft sinds kort de brouwactiviteiten overgelaten aan zijn neef, die tevens het café "In 't Bierhuis" uitbaat, juist naast de brouwerij. Ook dit café is, met zijn authentiek orgel een bezoek waard.
-
- Lambiek,
- Oud Beersel Geuze,
- Sherry Poësy Kriek
Zelf brouwen van Lambiek, geuze of fruitlambiek
Lambiek enz. wordt niet zo vaak zelf gebrouwen. Wyeast heeft hiervoor wel een gist/bacterie cultuur.
Onderstaand recept kwam ik tegen op het forum Hobbybrouwen. Van Ronald Gebhardt:
Pseudo-Lambiek:
Ingredienten:
Pilsmout 3000 Gram
Tarwemout 1800 Gram
Hop: 50 gram overjarige, wilde hop
Gist: Wyeast 3778 lambic Blend
Water: Maischen: 18 liter
Spoelen 12 Liter
Schema:
Temp: 55 C 65C 75C 78C
Tijd(Min.): 20 40 45 1
S.G.: 1060
Mijn vergistingsemmer/-fles staat 'gewoon' in de huiskamer.
Ik heb het bier gebrouwen op 10-05-2005 en toen was het S.G. 1060. Na 10 dagen, en een behoorlijke felle vergisting, was het S.G. gedaald naar 1015.
Het bier had een licht, bijna niet waarneembaar, zuur karakter. Ik heb het toen wel overgeheveld naar een fles en uiteindelijk 09-07-2005 gebotteld (2 kratten). Het S.G. was toen gedaald naar 1010. Ik probeer de 2 kratten tot volgende zomer te laten staan.
Toen ik rond mijn verjaardag (19 augustus) een flesje opende, was de zure smaak al een stuk sterker. Jammer genoeg heb ik toen niet de kleur genoteerd.
Dat de zure smaak toeneemt met de tijd, is natuurlijk te verklaren door de melkzuurbacterie in de gist. Het schijnt dat deze na een paar jaar op zijn toppunt is, om daarna weer wat af te zwakken.
Laatste keer dat ik deze pagina veranderde: 16-11-2024
Lambiek brouwen is een van de meest traditionele en complexe bierbrouwprocessen. Lambiek is een Belgisch bier dat bekendstaat om zijn wilde fermentatie met behulp van natuurlijke, in de lucht aanwezige gisten. Dit geeft het bier zijn kenmerkende zure en funky smaken. Hier volgt een basisrecept en uitleg van het proces:
Ingrediënten
- Mout: Ongeveer 60% gerstemout en 40% ongemoute tarwe. Traditioneel gebruikt men ongemoute tarwe voor een authentieke smaak en textuur.
- Hop: Oudere, verouderde hop, ongeveer 3-5 gram per liter. De hop is minimaal 1-3 jaar verouderd, zodat hij minder bitterheid en aroma geeft, maar wel werkt als conserveermiddel.
- Water: Zuiver, zacht water.
- Wilde gist: Er wordt geen toegevoegde gist gebruikt; de natuurlijke gisten in de lucht zorgen voor de fermentatie.
Benodigd materiaal
- Een brouwketel
- Een koelketel (of koeler)
- Fermentatievat van eikenhout (een foeder of een eikenhouten vat)
- Toegang tot een ruimte met blootstelling aan wilde gisten (bij voorkeur buiten of in een oude brouwerijomgeving)
Basis Brouwproces voor Lambiek
-
Maischen:
- Verwarm water in je brouwketel tot 63°C.
- Voeg de geplette mout en tarwe toe en houd de temperatuur rond de 63°C voor ongeveer 60 minuten.
- Verhoog daarna de temperatuur tot 72°C en laat 15-20 minuten rusten.
- Verhoog vervolgens tot 78°C voor de uitmaischstap en filtreer het wort.
-
Koken:
- Breng het wort aan de kook en voeg de verouderde hop toe.
- Kook gedurende 2 tot 3 uur. De lange kooktijd helpt om de bitterheid en aroma’s te minimaliseren.
-
Koelen:
- Laat het wort afkoelen in een koelketel of een open vat. Traditioneel wordt het wort in een koelschip gegoten, een breed, ondiep vat dat helpt bij het vangen van wilde gisten uit de lucht.
- Laat het wort een nacht open staan, bij voorkeur in een omgeving met veel wilde gisten, zoals een zolder of een plek met goede luchtcirculatie.
-
Fermentatie:
- Het afgekoelde wort wordt overgebracht naar een eikenhouten vat.
- De natuurlijke gisten die tijdens het koelen zijn opgevangen, starten de fermentatie. Dit proces kan maanden tot jaren duren, afhankelijk van de gewenste smaak.
- Lambiek wordt vaak minstens een jaar gelagerd, en sommige versies kunnen drie jaar of langer rijpen.
-
Lageren:
- Na de initiële fermentatie kun je de lambiek voor langere tijd in het vat laten rusten. Hierdoor ontwikkelen zich complexe smaken door interactie met de eikenhouten vat en de microflora.
- Gedurende de rijping kunnen de zuren en de funky smaken zich verder ontwikkelen.
-
Bottelen (optioneel):
- Pure lambiek wordt zelden gebotteld, maar kan gemengd worden met jongere of oudere lambiek om geuze te maken.
- Lambiek kan ook gemengd worden met fruit (zoals kersen voor Kriek of frambozen voor Framboise) om fruitlambiek te creëren. Voeg het fruit toe in het vat en laat het een paar maanden verder fermenteren.
- Na het mengen of toevoegen van fruit, wordt het bier gebotteld en kan het nog enkele maanden tot een jaar verder rijpen op fles.
Tips voor het Brouwen van Lambiek
- Geduld: Lambiek brouwen is een traag proces; het kan jaren duren voordat het bier de gewenste smaak bereikt.
- Houtkeuze: Eikenhouten vaten zijn essentieel voor een traditionele smaak en om microflora toe te voegen.
- Omgeving: Een ruimte met blootstelling aan natuurlijke gisten, zoals een zolder of schuur, is ideaal.
- Temperatuur: Brouw in de herfst of winter, wanneer de lucht koel is en de wilde gist aanwezig is.
Dit recept kan een uitdaging zijn voor thuisbrouwers, vooral door de benodigde tijd en de moeilijkheid om wilde gisten te cultiveren. Als alternatief zijn commerciële lambiek-gistculturen beschikbaar die het proces kunnen versnellen. Veel succes en geniet van het proces – lambiek maken is een echt kunstwerk!
Maak jouw eigen website met JouwWeb